MEYVE VE SEBZE ÇATLAMALARI

Meyve çatlamaları ;Meyve ve sebze yetiştiriciliğinde çok yaygın görülen fizyolojik bir hastalıktır.
Çatlama olayları; Başta Nar ve Kirazlarda olmak üzer;

İncirlerde ,narenciyeler de Okitsu, Nova gibi çeşitlerde, şeftali ve erik gibi meyvelerde, özellikle domates gibi sebzelerde de istenmeyen sonuçlar doğurmaktadır

Bu sorundan dolayı yüksek miktarda verim kaybı olabilmektedir .
Narda meyve çatlaması sonucu ürünün yarısının bile kaybedildiği görülmektedir.

Meyve çatlaması ;Narlarda kabuğun iç gelişme basıncına dayanamayıp ani şekilde yırtılmasıyla veya fiziksel şartların kabuk yüzeyine yaptığı tahribatla oluşmaktadır

MEYVE VE SEBZELERDE GÖRÜLEN ÇATLAMALARIN NEDENLERİ FARKLIDIR.
En çok yapışlan yanlışlardan biri meyve ve sebzelerde bir çatlama görülünce
Hemen kalsiyum eksikliği teşhisidir.
.
Değerli Arkadaşlarım
Kalsiyum eksikliği Meyve ve sebzelerde görülen çatlamaların nedenlerinden sadece biridir.
Üstelik Sert çekirdeklilerde uyguladığınız bir Kalsiyum uygulamasını
Narlarda uygularsanız çatlamayı azdırırsınız.
Veya Domatese kalsiyum yüklerken
Potasyum / Kalsiyum oranını bozarsanız
Meyve üstlerinin düzgün olgunlaşmadığını.
Meyvelerde renk homojenitesinin oluşmadığını görürsünüz
Yeşil veya sarı sarı renklerde fiziksel bozukluklara neden olursunuz.
.
Narlarda Kalsiyum yüklemesi bilinçli yapılmaz ise
Meyve kabuğu elastikiyetini kaybederek sertleşir ve iç basınçtan dolayı kolayca meyve çatlayabilir.
(KAFADAN KALSİYUM YÜKLEMESİ NAR BESLEMESİNDE YANLIŞ BİR UYGULAMADIR.
Narlarda Aşırı sıcaklarda bitki terleme oranı oranı artar ve bu sebepten dolayı Kalsiyum kabukta aşırı olarak birikmeye başlar
Bu yüzden dolayı da kabuk elastikiyeti azalır .
Elastikiyeti azalan kabuk içten gelen en ufak baskıyla çatlama eğilimine girer.
Yapılan bir çok çalışmada Çatlamış meyvelerin kabuklarında kalsiyum miktarının (% 0.30),
sağlam meyvelere (%0.27) göre daha yüksek olduğu saptanmıştır.)
Narlarda Meyve kabuğunda K / (Ca+Mg) oranlarında dengesizlik kesinlikle yaratılmamalıdır.
AKSİ HALDE KABUK YÜZEY GERİLİMİ VE KABUK L DEĞERİ NAR ÇATLAMASI LEHİNE BOZULUR.
.
Yine elmalarda
Aşırı kalsiyum yüklerseniz; Potasyum / Kalsiyum oranını küçültürsünüz.
Bunun doğal sonucu olarak Berbat tadlarda bir elma üretiminiz olur.
Yine elmada Potasyum + Magnezyum / Kalsiyum oranı çok önemlidir.
Bu oran Galada 20 seviyelerinde , Fujide 30 seviyelerinde olmalıdır.
Bu oranlarda dengesizlik oluşursa Elmalarda birçok fizyolojik bozukluk oluşabilir.
Elma üretiminde Besin maddeleri arasındaki dengeleri bozarsanız Acı benek sorunun en büyük nedenlerinden birine olanak tanırsınız.
Hasat döneminde elmada Azot / Kalsiyum oranı = 10 Civarında olmalıdır. Bu dengeyi kafanıza göre de bozamazsınız.
.
DAHA SONRA KALSİYUMUN KAYNAĞI DA ÖNEMLİDİR.
Örneğin Elmada
Yeşil Çeşitlerde Kalsiyum nitrat formu etkili iken
Kırmızı çeşitlerde Kalsiyum klorür formu etkilidir.
Kirazlarda kalsiyum klorür formu etkiliyken Bir çok meyve türünde bu form istenmez.
Domateste ve seralarda en etkili form Kalsiyum Asetat iken Kalsiyum klorür kesinlikle tavsiye edilmez.
.
.MEYVE VE SEBZE ÇATLAMALARININ ÖNLENMESİ
1-YAĞMUR ÇATLAMASI
Genellikle hasattan önce yağışların bir sonucu olarak oluşan yarılma veya çatlama, meyveyi pazarlanamaz hale getirdiği için tüm çekirdekli meyvelerde, özellikle kiraz ve eriklerde ciddi bir sorundur.
Bazı çeşitler YAĞMUR ÇATLAMALARINA hassastır.
Yağmur çatlamasını minimize edecek Antitranspirantlar kullanılabilir.
Green mıracle , Thermo control ,Rain stop vs ürünler YAĞMUR ÇATLAMALARINI MİNİMİZE EDER.
.
.
SU STRESİNDEN KAÇINMAK
Ani sulama uygulamaları , Yetersiz sulamanın ardından ani sulama durumları tarımsal ürünleri patlatır.
.
ÇATLAMALARI MİNİMİZE EDEBİLECEK BAZI UYGULAMALAR
1-KALSİYUM UYGULAMALARI
Kalsiyum eksikliği çatlamaların en önemli nedenlerinden biridir..
.
2-BOR UYGULAMALARI
Bor, hücre duvarlarının yapısında, polen çimlenmesinde / meyve tutumunda ve tohum gelişiminde önemli rol oynar. Aynı zamanda protein ve karbonhidrat metabolizmasının bir bileşenidir.
Başta Erik ve kiraz olmak üzere meyvelerde bor noksanlığı çatlama ve yarılmaya neden olur
Hasat öncesi kullanılan Kalsiyum ve bor ihtiva eden besleyici sprey uygulamaları meyve kabuğundaki ozmotik gradyanı iyileştirerek, suyun meyveye akışını en aza indirir.
Böylece çatlama sorunları minimize olabilmektedir.
3-BAKIR UYGULAMALARI
Bakır meyve bütünlüğünü koruyarak hücre duvarını kalınlaştırmada ve cilt mukavemetini artırmada önemli bir etkiye sahiptir.
Bunu, hücre duvarındaki lignin, pektin, selüloz ve çözünmeyen alkol içeriğini iyileştirerek yapar.
Çiçeklenmeden 3 ve 6 hafta sonra bir dizi sprey olarak uygulanan uygun yüksek bakır oranları, Meyve ağaçlarında özellikle kirazlarda çatlamalara karşı en iyi tepkileri vermektedir..
Özellikle Bakır + Kalsiyum uygulamaları en mükemmel sonuçları vermektedir.
.
AŞIRI VERİLMEMESİ GEREKEN BİR UYGULAMA: Azot yüklemesi
Çok fazla nitrojen Meyve kabuk kalınlığını azaltabilir.
Bu durum kabukta deformasyon ve çatlama riskini artırır.
Bu nedenle, aşırı nitrojen kullanımı; Toplama, depolama ve nakliye sırasında hasar riskini artırarak meyve pazarlana bilirliğini ve raf ömrünü kısaltır.
Bitki besleme hassas bir terazidir.
Bu terazideki dengeleri bozmamak verim artışında ve kalitede bizlere büyük avantajlar sağlamaktadır.
KONUYUDAHA DETAYLI İNCELEYECEK OLURSAK

MEYVE VE SEBZE ÇATLAMALARI’NIN EN ÖNEMLİ NEDENLERİ

1-Genetik özellikler bazı çeşitler çatlamaya karşı daha hassas olabilmektedir
2-Geç hasat sonucu meyvelerin irileşmesi
Meyve  ağırlığıyla çatlama arasında doğru orantılı korelasyon mevcuttur
3-Olgunluk zamanı düzensiz sulama
Bitki susuz bırakıldığında yüksek bir osmotik basınç oluşmakta ve ardından sulandığında çok miktarda su almaktadır. Bu ise meyve iç basıncını artırarak,  meyve ve sebzelerde çatlamalara neden olabilmektedir
4-Kabuktaki bitki oransal su içeriği RWC- Relative Water Content

Nar çeşitlerinin çatlama durumları incelendiğinde, çatlamış ve sağlam meyveler arasındaki ortalama kabuk su farkın
istatistiksel olarak önemli olduğu tespit edilmiştir

THERMO CONTROL  tüm ürünlerde bitki oransal su içeriğini RWC oranını muhafaza ederek çatlamayı engeller .
RWC oranı ile çatlama oranı arasında ters bir korelasyon mevcuttur
RWC oranı artıkça çatlama oranı düşer

Narlarda yapılan  çalışmada THERMO CONTROL  kullanılan  narlarda RWC oranı % 71 iken
THERMO CONTROL  kullanılmayan şahit narlarda bu oran % 66 seviyelerine düşmektedir Bu  durum meyve çatlaması nedenlerinden biridir

5-Kabukta fiziksel yaralanmalar ve olumsuz iklim koşulları

Aşırı sıcaklar, ısı farkları , rüzgar, yağmur, dolu gibi fiziksel etmenler rol oynayabilmektedir

6-Kabuk L değerinin düşük olması

Kabuğun üzerine düşen ışığın geri dönme oranını yansıtan L değerine göre nar çeşitlerinin çatlama durumları incelendiğinde, çatlamış ve sağlam meyveler arasındaki ortalama kabuk L değerinin farkının istatistiksel olarak önemli olduğu gözlenmiştir.

THERMO CONTROL meyve kabuk yüzeyinde oluşturduğu mumsu bariyer ile kabuk L değerini yükselterek, çatlama ve güneş yanıklığı sorunlarını minimize eder
Çatlamış meyvelerin kabuk L değerinin 55 iken, THERMO CONTROL uygulanan sağlam meyvelerde  bu oran 60-65 olarak saptanmıştır.

7–BESLENME HATALARI

1- Aşırı Azot

2-Aşırı Kalsiyum veya eksik Kalsiyum düzeyi

Narlarda dikkat edilmesi gereken husus : Kalsiyum değerinin önemidir.
Kalsiyum yüklemesi bilinçli yapılmadığı takdirde bitki hücre elastikiyetini kaybederek sertleşir ve iç basınçtan dolayı kolayca çatlayabilir
Unutulmaması gereken temel konu şudur aşırı sıcaklarda bitki terleme oranı artar.
Terleme oranı artıkça kalsiyum kabukta birikmektedir.
Aşırı birikme kabuk elastikiyetini düşürmektedir.

Yapılan araştırmalar da

Çatlamış meyve kabukları %0.35  kalsiyum
Sağlam meyve kabukları ise %0.32 kalsiyum düzeyleri tespit edilmektedir
Kalsiyum uygulamalarını mutlaka magnezyum ve potasyum uygulamaları ile birlikte yapılmalıdır

3–Meyve kabuğu Potasyum / Kalsiyum oranındaki dengesizlik

4–Meyve kabuğu K/(Ca+Mg) oranlarındaki dengesizlik

5–Yetersiz Fosfor ve Potasyum düzeyi

6–Aşırı ve ya yetersiz bakır düzeyi

7–Yüksek Absasik asit( ABA) miktarı ve buna ters orantılı olarak düşük IAA-(Indol asetik asit )miktarı ve Gibberellik asit miktarları

Nar çeşitlerinin çatlama durumları incelendiğinde, çatlamış ve sağlam meyveler arasındaki ortalama IAA miktarı farkının  önemli olduğu saptanmıştır
Çatlamış ve sağlam meyveler arasındaki ortalam ABA miktarı farkının istatistiksel olarak önemli olduğu saptanmıştır
Çatlamış meyvelerin IAA miktarının (30 ng.g-1),sağlam meyvelere (35 ng.g-1) göre daha az olduğu tespit edilmiştir

Absesik asit oranı yükseldikçe çatlama artmaktadır.
Çatlamış meyvelerin kabuk ABA miktarının (120 ng.g-1)iken

THERMO CONTROL kullanılan meyvelerde bu oran (95 ng.g-1) civarlarında oluşmaktadır
THERMO CONTROL  tüm bitkilerde Absesik oranını dengeler .
Çatlama nedenlerinden biri olan yüksek Absesik asit yüzdesi olumsuz etmen olmaktan çıkar

NARLARDA ÇATLAMALARIN ENGELLENMESİ

Bu tavsiyeler sadece meyve ve sebze çatlamaları için değil aynı zamanda güneş yanıklığının engellenmesi,
verim artışı renk, erkencilik ve briks gibi kalite kriterlerinin yükseltilmesini kapsamaktadır

1-MEYVELER CEVİZ BÜYÜKLÜĞÜNDE

THERMO CONTROL                  300 ml/ 100 lt su
Three KON                            :        300 ml
Ga3:                                               .40  ppm
Bor:                                                50 gr

2-MEYVE OLGUNLAŞMA DÖNEMİ- 1  Güneş yanıklığı ve Çatlamanın engellenmesi

THERMO CONTROL                  400 ml / 100 lt su
Ga3 :                                             40 ppm
Three KON :                                300 ml
Bor:                                              50 gr

3-MEYVE OLGUNLAŞMA DÖNEMİ-2 Güneş yanıklığı ve Çatlamaların engellenmesi

THERMO CONTROL                 300 ml/ 100 lt su
Mineral Forte Plus                       300 ml
Ga3                                               25 ppm
Three KON                                   300 ml

Uygulamalarda  Rain Stop Yayıcı Yapıştırıcı: 100 ml / 100 lt su kullanınız

 

NARENCİYELER DE ÇATLAMALARIN ENGELLENMESİ

Narenciyeler de ;Okitsu, Nova gibi çeşitlerde de zaman zaman çatlama problemleri oluşmaktadır

1-MEYVELER FINDIK BÜYÜKLÜĞÜNDE İKEN – Haziran dökümlerinin engellenmesi-

-Döküm başlamadan 1 ay önce

THERMO CONTROL                    400 ml /100 lt
Ga3:                                                 120 ml  valencia hariç

2-Temmuz ayı  sıcaklar başlangıcı :çatlama ve güneş yanıklığını önleme, verim artışı

THERMO CONTROL :                     400 ml / 100 l t
THREE KON                                     300 ml

3-Ağustos ayı : Erken briks ve güneş yanıklığı, için

THERMO CONTROL                    350 ml / 100 lt
Three KON                                      300 ml

Uygulamalarda  Rain Stop Yayıcı Yapıştırıcı 100 ml/100 lt su kullanınız

KİRAZLARDA ÇATLAMA

Kirazlarda ki çatlamanın en büyük nedenini yağışlar oluşturmaktadır

Kirazın ‘olum’ döneminde düşen yağışlar, sap çukurunda birikerek çatlamaya neden olur.
Yağmur damlaları kirazın yukarı doğru bakan sap çukurunda birikip, gece ve gündüz sıcaklık farkının etkisiyle ürünü çatlatır,

Kirazlarda zarar için yağmurun ne zaman yağdığı büyük önem taşır.
Yağmur eğer, kirazın sarı saman rengi ile bordo rengini alma dönemi arasındaki 10-15 günlük periyotta gerçekleşirse, büyük ölçüde üründe çatlama olur.

Bazı bölgelerde kiraz çatlamaları nedeniyle ihracatlık kirazda yüzde 30’lara varan oranlarda fire yaşanmaktadır.

Yağmurlar devam ederse, ihracat’lık kirazda fire oranı yüzde 50’yi bulabilmektedir.”
Kirazlarda çatlama kiraz derisinin dış tabakasını oluşturan kütikül tabakasında oluşmaya başlar ve meyve etine doğru ilerler.

Kirazlarda meyve olgunlaşması döneminde büyüme atakları, şeker dönüşümleri, güneş ışınlarındaki dalgalanmalar, meyve su içeriği değişimleri gibi nedenlerden dolayı kiraz içerisindeki hidrostatik/ ozmotik basınç değişime uğrar.

Ozmatik basıncın dengelemeye çalışılmasıyla kütikül boyunca yağmur suyu emilimi artar
Bu emilim mikro çatlakların büyümesine neden olarak meyvede hasar yaratır.

Kiraz meyve yüzeyinin floresan mikrograflamı

 

A-bozulmamış meyve yüzeyi

B-c :küçük mikro çatlaklar

D-f :büyük mikro çatlaklar

Kirazda çatlamaların en tehlikeli zamanı :çatlamaların başlangıcı:

Meyve yüzey alanının genişlemeye başladığı zamanlarda mikro çatlaklar oluşmaya başlar.

Mücadele zamanı

Kiraz saman rengi oluşmaya başladığında ilk mücadele başlamalıdır.

Tahmini hasattan 4 hafta önce ve yağmurlar başlamadan koruyucu filim tabakası meyve üzerinde oluşturulmalıdır.
Kirazlar da yağmurların neden olduğu mikro çatlakların büyümesini engellemek için meyve yüzeyinde bir bariyer oluşturularak
zararlar minimum düzeyde tutulabilir

Çözüm: THERMO CONTROL : 

THERMO CONTROL :  kendisiyle beraber kullanılan tüm bitki besin elementlerine mükemmel taşıyıcılık görevi görerek etkilerini maksimum düzeye çıkarır. Bu durumda bitki besin elementi eksikliğinde kaynaklanan çatlama faktörleri etkisini kaybeder

KİRAZ ÇATLAMA PROGRAMI

Hasattan 4-5 hafta önce– Saman rengi oluştuğunda

THERMO CONTROL :           400 ml / 100 lt su
Ga3                                           50 ppm

2- İlk uygulamadan 15 gün sonra

THERMO CONTROL :                300 m l/  100 lt su-

BG-14                                             100 gr

3- 2 nci uygulamadan  15 gün sonra– YAĞMURLAR VAR İSE

THERMO CONTROL : .           400 ml/ 100 lt su-
Uygulamalarda  Rain stop Yayıcı Yapıştırıcı 100 ml/100 lt su kullanınız

Not :uygulamalarda yağmur faktörü dikkate alınmalıdır :yağmurdan önce mutlaka THERMO CONTROL   kullanılmalıdır.

 

İNCİRLERDE ÇATLAMALARIN ENGELLENMESİ

İncir çatlamaları incirlerde büyük ekonomik kayıplara neden olmaktadır

Özellikle meyve ağız kısmında oluşmaktadır.

besleme programları çok önemlidir çatlamaların engellenmesi için şu hususlara dikkat etmek gerekir

1-İncir kabuk elastikiyetinin artırılması

2-Potasyum / Kalsiyum oranının yüksek olmaması

3- Potasyum/Kalsiyum +Magnezyum oranının yüksek olmaması

İNCİR ÇATLAMA PROGRAMI

1- Meyve büyüme başlangıcı

THERMO CONTROL :                   400 ml / 100 lt
THREE KON                                   300 ml incir için çok uygun bir besin elementidir

2-Meyve büyüme dönemi : Aşırı sıcakların başlangıcında- güneş yakınlığından koruma sağlar

THERMO CONTROL :                          400 ml / 100 lt

CAL KON                                               200 ml /100 lt

3-Hasattan 1 ay önce

THERMO CONTROL :                400 ml / 100 lt
KALKON                                     200 ml
THREE KON                                300 ml
Uygulamalarda  Rain stop Yayıcı Yapıştırıcı 100 ml/ 100 lt su kullanınız

 

DOMATES ÇATLAMA PROGRAMI

Meyve dönemi -1

THERMO CONTROL :                400 ml / 100 lt
THREE KON                                 300 ml
CAL KON.                                      200 ml

Meyve dönemi -2

THERMO CONTROL :                 400 ml / 100 lt
THREE KON                                 300 ml

Uygulamalarda  Rain stop Yayıcı Yapıştırıcı 100 ml/100 lt su kullanınız